Lập trình .NET là gì? Lộ trình trở thành .NET Developer

.NET là một nền tảng hiện đại được đông đảo người sử dụng. Lập trình .NET được dùng để phát triển các ứng dụng cho máy tính, điện thoại di động, website, trò chơi,… và các thiết bị hiện đại khác.

1. .NET là gì?

Có thể bạn hay nghe về ngôn ngữ lập trình .NET (hay Dot Net) nhưng .NET không phải là ngôn ngữ lập trình, mà là một nền tảng lập trình open-source (nguồn mở), miễn phí và đa nền tảng được phát triển bởi Microsoft.

Nó được dùng để xây dựng các ứng dụng cho desktop, web, cloud (đám mây), các app điện thoại, trò chơi, IoT và các app Al.

Phiên bản mới nhất của nền tảng này là .NET 5.0 – phiên bản kế thừa của .NET Core 3.1 và .NET Framework 4.6.

Đây là một nền tảng thống nhất với kiến trúc ba phần:

• Ngôn ngữ (Language),
• Thư viện (Library),
• CLR (Common Language Runtime- thời gian chạy ngôn ngữ chung).

.NET sẽ thực thi chương trình trong CLR, môi trường phần mềm này sẽ quản lý bộ nhớ, bảo mật và xử lý ngoại lệ.

Thành phần của .NET bao gồm:

• Framework của ứng dụng và thư viện
• Tiêu chuẩn .NET (.NET Standard)
• Thành phần thời gian chạy (Runtime Component)
• Trình biên dịch ngôn ngữ (Language compiler)
• Ngôn ngữ lập trình – C#, F#, và Visual Basic
• Các công cụ- Visual Studio, Visual Studio cho thiết bị Mac, Visual Studio Code, và Command Line Interface (CLI). Những công cụ này được dùng để xây dựng, kiểm tra và triển khai các ứng dụng lập trình .NET.
  

2. .NET Framework gồm những thành phần nào?

Microsoft đã tạo ra .NET Framework với mục đích làm nền tảng phát triển phần mềm chạy trên nền tảng Windows. Phiên bản đầu tiên của bó được phát hành vào năm 2002.

Kiến trúc của .NET Framework được xây dựng với ba thành phần chính:

2.1 Ngôn ngữ

Nền tảng .NET có ba loại ngôn ngữ khác nhau:

• ASP.net: Với khả năng dựa trên nền tảng web để phát triển thêm, các ứng dụng có thể chạy trên các trình duyệt phổ biến như Chrome, Internet Explorer, Cốc Cốc,…
• WinForms: Nó có thể chạy trên máy của người dùng cuối, cho phép tạo và phát triển các ứng dụng biểu mẫu, nổi bật nhất là Notepad.
• ADO.Net: Các ứng dụng được viết bằng ngôn ngữ này hoạt động tốt với cơ sở dữ liệu Microsoft SQL Server hoặc Oracle.

Hai thành phần tiếp theo là lớp Thời gian ngôn ngữ chạy chung (Common Language Runtime, được viết tắt là CLR hoặc .NET runtime) và lớp Thư viện (Framework Class Library, tên đầy đủ của FCL).

2.2 Class Library – FCL

Class Library của .NET Framework là một trong những hàm có chứa các phương thức đáp ứng các nhu cầu khác nhau của người dùng. Trong số đó, System. * hoặc Microsoft.*. được coi là phương thức cơ bản nhất.

Do đó, các phương thức có cùng tên, chẳng hạn như Microsoft hoặc System được tham chiếu ngay khi dấu * xuất hiện. Và nó bao gồm các khoảng trắng để biểu thị sự phân tách hợp lý.

2.3 Class CLR

Sở hữu lớp Thời gian chạy ngôn ngữ chung, nên Class CLR cho phép .NET Framework thực thi các chương trình sẵn có. Class CLR bao gồm các tính năng sau:

• Khả năng loại bỏ các thành phần không còn cần thiết.
• Khả năng xử lý các lỗi không mong muốn có thể xảy ra trong quá trình thực thi trong các môi trường CLR khác.
• Có thể chạy các chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình C # hoặc VB.Net. Quá trình này thường sẽ đi qua trình biên dịch cho các ngôn ngữ trước khi chạy qua Trình thông dịch ngôn ngữ chung (Common Language Interpreter).

3. Những đặc điểm nổi bật của lập trình .NET

3.1 Ưu điểm của .NET

Hiện nay chúng ta thường xây dựng phần mềm cho các thiết bị và nền tảng khác nhau như:

• Thiết bị: máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng và điện thoại thông minh.
• Nền tảng: Windows, Linux và Mac.
• Ngoài ra còn có nhiều thiết bị và nền tảng khác như Internet of Things (IoT), nền tảng đám mây (cloud), thiết bị chơi game, TV, tủ lạnh và ô tô,...

.Net có thể được dùng để xây dựng ứng dụng cho hầu hết mọi thứ.

Bắt kịp xu thế đó, ngôn ngữ .NET hỗ trợ người dùng xây dựng ứng dụng phần mềm cho gần như toàn bộ các thiết bị và nền tảng hiện hành.

Bạn có thể dùng .NET để tạo ra các ứng dụng cho desktop, web, cloud, mobile, game, IoT và cả trí tuệ nhân tạo Al.

Các đặc điểm chính của .NET cũng chính là ưu điểm của nền tảng này:

1. .NET là mã nguồn mở, bạn có thể tìm thấy và download miễn phí nó trên Github. Mặc dù hướng phát triển của .NET framework được dẫn dắt bởi chuyên gia ở Microsoft, nhưng phần lớn sự phát triển của nó lại được quyết định bởi cộng đồng vì nền tảng này cho phép người dùng đóng góp.
2. .NET là cross-flatform framework (đa nền tảng). Nó hỗ trợ tất cả các hệ điều hành như Windows, Linux hay Mac OS.
3. .NET là một nền tảng phát triển phần mềm hiện đại. Nó hỗ trợ nhu cầu phát triển dịch vụ hiện đại như dịch vụ di động, đám mây, web và các dịch vụ bản địa khác.
4. .Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ như C#, F# và Visual Basic.
5. Nền tảng đám mây và cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng web, dịch vụ và API dựa trên đám mây.
6. Cung cấp những phần mềm và công cụ IDE tốt nhất như Visual Studio và Visual Studio Code.
7. Nhanh, thân thiện và hoạt động tốt với nhiều ngôn ngữ và nền tảng khác nhau.

Nhờ những đặc điểm trên, nó giúp chương trình giảm thiểu được nhiều xung đột, bảo đảm tính bảo mật.

.NET cũng giúp người dùng tăng hiệu suất xây dựng ứng dụng và giảm chi phí cho người thiết kế.

3.2 Các ngôn ngữ được lập trình trên .NET

Bạn có thể lập trình .NET bằng C#, F# hoặc Visual Basic.

• C# là một ngôn ngữ lập trình đơn giản, hiện đại, hướng đối tượng và thuộc loại an toàn.
• F# là ngôn ngữ lập trình đa nền tảng, mã nguồn mở và cung cấp các chức năng lập trình cho .NET. Ngôn ngữ này cũng bao gồm lập trình hướng đối tượng và lập trình mệnh lệnh.
• Visual Basic là một ngôn ngữ dễ tiếp cận với cú pháp đơn giản. Thường dùng để xây dựng các ứng dụng loại an toàn và hướng đối tượng.

Cho dù bạn sử dụng ngôn ngữ nào kể trên để tạo chương trình, code của bạn cũng sẽ đều chạy được trên bất kỳ hệ điều hành nào.

.NET Framework sẽ giúp bạn xử lý phần công việc nặng nhọc thông qua các triển khai đi kèm cùng nó:

• .NET Core là triển khai đa nền tảng của .NET, nó dùng cho các trang web, máy chủ và console app (ứng dụng bảng điều khiển) trên Windows, Linux và Mac OS.
• .NET Framework hỗ trợ các trang web, dịch vụ và ứng dụng dành cho desktop và trên Windows.
• Xamarin/Mono là triển khai của .NET, được dùng để chạy các ứng dụng trên tất cả các hệ điều hành di động chính.

4. 25 kỹ năng mà lập trình viên .NET phải biết

Nếu bạn đã quyết định bước chân vào ngành công nghệ, thì bạn phải liên tục cập nhật kiến thức.

Công nghệ là ngành có nhiều biến đổi và kiến thức rộng lớn, vì thế việc ham học hỏi, tìm tòi sẽ là chìa khoá để bạn thành công trong ngành này.

Dù các bạn có học những khóa học công nghệ thông tin ngắn hạn hay dài hạn tại các trung tâm chuyên dạy lập trình đi nữa, các kỹ năng này vẫn luôn cần thiết cho các bạn.

Vậy những kỹ năng chuyên môn bạn phải biết khi học ngôn ngữ .NET là gì?

Kỹ năng lập trình viên nào cũng cần có

Có những kỹ năng rất quan trọng đối với các lập trình viên dù cho bạn có đang lập trình .NET hay không.

Tuy ứng dụng cho từng nền tảng có thể khác nhau (ví dụ như giữa .NET và React Native), nhưng bạn chắc chắn sẽ cần đến kiến thức và kỹ năng này nếu muốn trở thành lập trình viên giỏi:

1. MVC – Model-View-Controller

Là một cấu trúc thiết kế phần mềm, mô tả sự tương tác giữa ba thành phần của một ứng dụng web và GUI của nó.

2. Database (Cơ sở dữ liệu)

Hiểu biết về cơ sở dữ liệu và kiến thức về SQL là điều quan trọng đối với cả các nhà phát triển back end và front end. Nó sẽ hữu ích cho cả việc lập trình và quá trình thử nghiệm, sửa lỗi.

3. Code refactoring (Tái cấu trúc mã)

Có nhiều kỹ thuật tái cấu trúc mã. Tất cả đều nhằm mục đích thiết kế lại và tạo ra một mã đơn giản hơn, sạch hơn để đạt được hiệu quả ứng dụng cao hơn.

4. SCRUM

Khả năng làm việc trong SCRUM nói riêng và sự hiểu biết về các nguyên tắc phát triển Agile nói chung là kỹ năng bắt buộc đối với bất kỳ nhà phát triển phần mềm nào.

5. Frameworks Unit Test

Unit Test (kiểm thử phần mềm)rất quan trọng, đặc biệt trong SCRUM và Test Driven Development. Là một nhà phát triển, bạn nên biết các tool và framework phù hợp với nền tảng công nghệ mà bạn chọn.

Ví dụ: Trong trường hợp học lập trình .NET, bạn nên biết nUnit và SpecFlow.

6. Xây dựng công cụ

Đối với các ứng dụng nhỏ và đơn giản, bạn có thể thực hiện theo cách thủ công. Tuy nhiên đối với các phần mềm phức tạp bạn nên sử dụng các công cụ (tool) tự động tạo ứng dụng thực thi. Nó sẽ giúp mọi thứ ở đúng vị trí và theo thứ tự.

Ví dụ: Azure DevOps, Team City, NAnt, CCNET,… là các công cụ dùng cho lập trình .NET.

7. Version control (Kiểm soát phiên bản)

Đây là chìa khóa để bạn phát triển các phần mềm chất lượng cao. Nó giúp cải thiện quá trình phát triển và thử nghiệm. Ít nhất bạn sẽ cần quen thuộc với Git (GitHub, GitLab, Gitbucket,..)

8. SDLC (Software Development Life Cycle – Vòng đời phát triển phần mềm)

SDLC mô tả các giai đoạn cần thiết để phát triển thành công phần mềm. Làm quen với khái niệm này giúp bạn hiểu được công việc của mình và cũng như mối liên hệ giữa chúng.

Kỹ năng riêng lập trình viên .NET cần có

Ngoài những kỹ năng cần có của một lập trình viên, để có thể trở thành chuyên gia lập trình .NET, bạn sẽ cần biết một số kỹ năng khác như sau:

9. Visual Studio

Kết hợp với các extension từ Microsoft words để cải thiện khả năng cộng tác nhóm, CI, tích hợp,…

10. ASP.NET

Giúp bạn có thể dễ dàng tìm và sử dụng lại mã của mình. Ví dụ: ASP.NET MVC cho phép tạo các ứng dụng web theo mẫu kiến trúc MVC hoặc ASP.NET Web API giúp đơn giản hóa việc tạo các dịch vụ HTTP, xây dựng các ứng dụng RESTful.

11. ASP.NET Core

Mang lại hiệu suất tốt hơn cho quá trình xây dựng ứng dụng

12. Entity Framework

Đây là loại mapping framework, thể hệ quan hệ của các object để bạn có thể sử dụng mà không cần phải chú tâm quá nhiều vào mối liên hệ giữa các object.

13. Entity Framework Core

Đây là phiên bản nhẹ hơn của Entity Framework

14. Roslyn

Đây là một nền tảng biên dịch .NET, nó cung cấp cho bạn thông tin về mã nguồn và giúp thực hiện phân tích mã theo yêu cầu.

15. Xamarin

Nền tảng này bao gồm các tool và thư viện dành cho nhà phát triển .NET. Nó đặc biệt tiện dụng khi bạn làm các ứng dụng cho điện thoại di động.

Thêm vào đó, bạn cũng nên tìm hiểu những tài liệu chi tiết về .NET như: sách Framework Design Guidelines của Brad Abrams và Krystof Cwaline (chuyên gia, người sáng lập, phát triển .NET framework) hoặc tìm hiểu các sách như Writing High-Performance .NET Code, Understanding .NET,…

Các kỹ năng mềm cần thiết khác

Ngoài những kỹ năng chuyên môn, bạn cũng sẽ cần những kỹ năng mềm khác để làm việc cũng như lập trình .NET tốt hơn.

16. Chú ý tiểu tiết

Đây là một trong những kỹ năng cơ bản và cần thiết nhất, bởi ngôn ngữ lập trình là một ngôn ngữ không cho phép sai cú pháp. Việc không chú ý chi tiết đôi khi sẽ gây ra những lỗi mà bạn không thể tìm ra được! Hãy cẩn thận nhé.

17. Sự kiên nhẫn

Phát triển phần mềm là một công việc gian khổ, sẽ cần sự kiên nhẫn của bạn để có thể tạo ra các ứng dụng hiệu quả cao.

18. Tư duy logic

Lập trình dựa trên các kết nối logic, do đó, tư duy logic là rất quan trọng để hiểu cách thức hoạt động của nó.

19. Khả năng làm việc theo nhóm

Rất cần thiết cho các dự án có nhiều chuyên gia lập trình tham gia.

20. Khả năng giao tiếp và lắng nghe tích cực
21. Khả năng thích ứng với thay đổi trong môi trường hỗn loạn

Trong những dự án nhanh, sẽ có trường hợp xuất hiện yêu cầu thay đổi đột ngột. Do đó sẽ xuất hiện môi trường khá hỗn loạn, bạn sẽ cần bình tĩnh thích ứng để có thể hoàn thành phần việc của mình mà không bị tụt lại phía sau.

22. Kỹ năng giải quyết vấn đề
23. Tình tò mò và ham học hỏi

Đức tính này sẽ giúp bạn tìm ra những giải pháp tốt hơn cũng như phát triển kỹ năng của bản thân.

24. Khả năng quản lý thời gian

Và không thể thiếu.

25. Khả năng sử dụng tiếng Anh

Hoặc đọc hiểu, bởi đa số tài liệu và chương trình, ứng dụng được viết bằng ngoại ngữ này.

5. Một số lời khuyên dành cho .NET Developer

Nếu bạn là sinh viên, trước tiên hãy chuẩn bị cho mình kiến thức vững chắc trong các môn học .NET: thuật toán, cấu trúc dữ liệu,... Và sau đó, bạn hãy tập thực hành thật nhiều từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường nhé!

Nếu bạn lựa chọn nghề trái ngành và muốn trở thành một .NET Developer, thì ngay bây giờ bạn cần tìm hiểu các kiến thức như: 

• Cú pháp .NET và thư viện chuẩn C (C Standard Library).
• Cơ sở dữ liệu SQL.
• Khái niệm về CSS, HTML và Javascript.
• Các thư viện nâng cao như Bootstrap và Jquery.
• Thực hành thật nhuẫn nhuyễn với SQL, Entity Framework và ADO.NET.

Kết luận

.NET không phải là ngôn ngữ lập trình mà là một nền tảng. Nó có thư viện khổng lồ, hỗ trợ đa ngôn ngữ, khả năng biến đổi linh hoạt và bảo mật cao. Nhờ đó, việc lập trình trên .NET sẽ đạt năng suất cao và tiết kiệm thời gian hơn.

Nếu bạn muốn trở thành nhà lập trình .NET, hãy chắc chắn rằng mình được trang bị đầy đủ kiến thức và có những kỹ năng cần thiết.

Mong rằng bài viết đã cung cấp cho các bạn đủ hiểu biết về .NET là gì? Hoặc nếu các bạn đang muốn tìm hiểu sâu về lập trình .NET hãy để lại comment bên dưới bài viết nhé! Chúc các bạn thành công!